آنالیز فنی باشگاه‌های ایرانی در لیگ قهرمانان آسیا

متریکا ۱۳۹۸/۱۲/۱۲

نماینده‌های ایران در هفته اول لیگ قهرمانان آسیا چه برنامه‌ای داشتند و چه کردند؟

متریکا؛ مرجع آماری و فنی فوتبال ایران- هفته اول لیگ قهرمانان آسیا با کسب ۴ امتیاز از ۴ بازی برای فوتبال ایران به پایان رسید. ۴ بازی که همگی در خارج از خاک ایران برگزار شد. پرسپولیس مثل فصل گذشته کارش را با گل خوردن در  دقایق ابتدایی تورنمنت شروع کرد. استقلال برای ششمین فصل متوالی در حسرت پیروزی در بازی نخست باقی ماند. شهرخودرو اولین گام را با شکست برداشت. اما سپاهان بازگشتش به این تورنمنت بعد از وقفه‌ای ۴ ساله را با ۴ گل در خانه العین جشن گرفت. اما این ۴ تیم برای بازی اول خود چه برنامه‌ای داشتند؟ و آن را با چه کیفیتی اجرا کردند؟

سپاهان (نمره متریکا: ۸.۲۴)

سپاهان از دقایق ابتدایی بازی مالکیت توپ را به حریف داد و به دفاع منطقه‌ای منظم در زمین خودش رو آورد. دفاع تیمی سپاهان شباهت زیادی با سازمان دفاع تیمی تیم ملی در زمان کارلوس کی‌روش (در بازی با حریفان هم‌سطح) داشت. ۴ هافبک درگیر جلوتر از مهدی کیانی، جبهه اول پرس سپاهان را شکل می‌دادند. یکی از این ۴ نفر، سروش رفیعی بیشترین تکل را بین همه بازیکنان سپاهان در این بازی داشت (۵ تکل موفق). دفاع تیمی منسجم سپاهان با درخشش دو مدافع میانی این تیم همراه بود و عملا موقعیت خطرناک چندانی به العین داده نشد.
تکمیل‌کننده این شکل از دفاع کردن، ضدحمله‌های ترکیبی با تمرکز بر کانال چپ بود. سعید آقایی و محمد محبی، مدافع و وینگر چپ سپاهان در این بازی بار اصلی ضدحمله‌ها را بر عهده داشتند. ضدحمله‌هایی که در نهایت یا به شوتزنی از جناح چپ منجر می‌شد یا به ارسال از کانال کناری سمت چپ. برنامه سپاهان حمله به سمت راست آسیب‌پذیر العین بود که به بهترین نحو اجرا شد. هر ۳ پاس گل زردها در این بازی از کانال چپ ارسال شد. یکی از آنها، یعنی گل سروش، بیانگر تاکتیک امیر قلعه‌نویی در این بازی بود. قطع پاس در یک‌سوم خودی، یک همکاری سه نفره در کانال چپ، ثانیه‌هایی بعد ارسال از جناح چپ به باکس العین و گل!
سپاهان در این بازی علاقه چندانی به داشتن توپ نشان نمی‌داد (مالکیت توپ: ۴۳٪) اما هم برای زمان‌هایی که توپ نداشت و هم برای زمان‌هایی که توپ را در اختیار داشت ایده‌ای روشن و کارساز داشت. ۷ شوت در چارچوب در مقابل ۳ شوت در چارچوب و ۴ گل زده در مقابل صفر، به‌خوبی نشان می‌دهد سپاهان تا چه اندازه در بازی دست بالا را داشت.

استقلال (نمره متریکا: ۶.۹۴)

از همان دقایق ابتدایی بازی می‌شد فهمید استقلال کیفیتی بهتر نسبت به رقیب عراقی خود دارد. استقلالی‌ها روی چمن نامطلوب ورزشگاه اربیل توپ را بهتر از میزبان به گردش در می‌آوردند و موقعیت‌های خطرناک‌تری هم می‌ساختند. هنر گردش توپ به استقلال کمک کرد خیلی زود از الشرطه پیش بیفتد. هرچند گل را مدافع عراقی وارد دروازه خودشان کرد اما پیش از آن، ۱۵ پاس بین بازیکنان استقلال رد و بدل شد. پاس‌های آخر به زکی‌پور و از زکی‌پور، بازی بدون توپ قائدی پیش از رسیدن توپ به زکی‌پور و جایگیری عالی مطهری برای بهره‌بردن از پاس زکی‌پور روی این گل، مثال زدنی بود.
در ادامه بازی اما استقلال تلاش چندانی برای تثبیت برتری نکرد. فرهاد مجیدی در نشست بعد از بازی «خستگی» را دلیل بازی کنترلی استقلالی‌ها بعد از گل اول عنوان کرد. دلیلی که باتوجه به بازی‌های پرتعداد آبی‌ها در ۱۷ روز اخیر نمی‌توان از کنارش عبور کرد. اما اشتباه‌های فردی بازیکنان در خط دفاعی به فاصله چند روز بعد از دربی نشان داد، استقلال از انسجام دفاعی لازم برای حفاظت از برتری‌های حداقلی و شکننده برخوردار نیست.
برخلاف دربی که استقلالی‌ها بعد از گل دوم کاملا عقب نشستند، برنامه آبی‌ها در اربیل برای حفظ برتری جنگ بر سر توپ بود. آن‌چه باوجود پیش بودن در دقایق زیادی از بازی، مالکیت توپ ۶۰ درصدی را برای شاگردان مجیدی به‌همراه داشت. بعد از مصدومیت قائدی اما مالکیت توپ استقلال به خلق موقعیت گلزنی منجر نمی‌شد و عمدتا کارکرد کنترل جریان بازی را داشت. اولین شوت در چارچوب استقلال در این بازی‌ در نیمه دوم زده شد و بعد از خوردن گل تساوی هم توان خلق موقعیت مسلم گلزنی در عناصر هجومی این تیم دیده نمی‌شد.

پرسپولیس (نمره متریکا: ۶.۸۵)

گل‌محمدی پرسپولیس را با تغییرات زیادی نسبت به بازی‌های قبلی به مصاف الدحیل فرستاد. از نحوه استقرار ۳ بازیکن پشت سر علیپور در آرایش ۴۲۳۱ می‌شد استنباط کرد که یحیی هم برنامه خود برای زمین‌گیر کردن الدحیل را روی ضدحمله بنا کرده‌است. اما یک اشتباه غیرحرفه‌ای در دقایق ابتدایی مقابل مهاجمی تماما حرفه‌ای برنامه‌های پرسپولیس را بر هم زد. سرخ‌ها پس از این مجبور شدند به نقشه جایگزین خود رو بیاورند: مالکیت توپ و نزدیک شدن به دروازه الدحیل با پاس‌های پرتعداد. با واکنش غافلگیرکننده الدحیل و عقب‌نشینی آنها به زمین خودی، پرسپولیس با پاس‌های مطمئن (دقت پاس: ۸۶٪) ریتم بازی را در دست گرفت. پاس‌های پرسپولیس اما به موقعیت‌سازی منجر نمی‌شد. در نیمه اول علی‌ علیپور در آرایش یک‌مهاجمه یحیی خنثی شد و حتی یک شوت هم به دروازه الدحیل نزد. در نیمه دوم با ورود اوساگونا و استوکس به زمین، حمله‌های پرسپولیس اثرگذاری بیشتری پیدا کرد اما باز هم سرعت و خلاقیت لازم برای عبور از دفاع فشرده قطری‌ها در بازی این تیم دیده نمی‌شد.
مردان یحیی گل‌محمدی برای زدن هر شوت در چارچوب ۱۶۰ پاس به هم دادند که نشان‌دهنده کندی و کم‌اثر بودن حمله‌های آنها بود. مقایسه کنید با سپاهان که برای هر بار به واکنش وا داشتن دروازه‌بان العین (زدن شوت در چارچوب) به ۳۷ پاس نیاز داشت.
پرسپولیس باوجود تصاحب توپ، واکنش مناسبی به خوردن ۲ گل و عقب افتادن از الدحیل نداشت. تعویض امید عالیشاه با محسن ربیع‌خواه که برای پوشش فضای بین نورالهی و مدافع‌های میانی پرسپولیس در زمین باقی مانده بود، می‌توانست خیلی زودتر از دقیقه ۸۱ انجام شود. اما به‌نظر می‌رسید انتخاب کادر فنی پرسپولیس بعد از خوردن دو گل زودهنگام، در گام اول فرار از سنگین‌تر شدن شکست و تلاش برای بازگشت به بازی با ریسک‌پذیری پایین بود.
پرسپولیس باوجود شکست در خانه الدحیل نشان داد کیفیت فوتبالی قابل قبولی برای ارائه در لیگ قهرمانان آسیا دارد. گمشده؟ سرعت تیمی در زمان مالکیت توپ!

شهر خودرو (نمره متریکا: ۶.۴۳)

انتظاری هم جز این نمی‌رفت. در مقابل یکی از قدرتمندترین تیم‌های حال حاضر آسیا، از نماینده کم‌تجربه ایران انتظاری جز بازی واکنشگرانه نمی‌رفت. شهرخودرو برای کنترل بازیکنان باکیفیت الهلال به‌شکلی افراطی تا نزدیکی محوطه جریمه خودی عقب نشست تا فضا را بر حریف تنگ کند. شهرخودرو که در دو فصل اخیر لیگ برتر به‌ندرت مالکیت توپ را به حریفانش واگذار کرده بود این بار توپ را کاملا به آبی‌ها داد (تعداد پاس: ۷۱۰ به ۳۴۷) اما حمله‌های الهلالی‌ها هم کنترل نشد. در جریان ۲۱ شوت الهلال، اگر مهار‌های مهدی رحمتی (۳) و نجات دروازه حسن جعفری (۱) نبود، شکست مشهدی‌ها می‌توانست سنگین‌تر از این هم باشد. در تکمیل دفاع فشرده‌ای که البته خوب پیاده نشد، سرآسیایی تیمش را با آرایش ۴۵۱ به زمین فرستاد تا با بهره بردن از سرعت و مهارت حمل توپ سعید صادقی در راست و حسین مهربان در سمت چپ، با ضدحمله‌های مستقیم الهلال را غافلگیر کند. این ایده هم به‌درستی در زمین پیاده نشد. نتیجه: فقط ۴ شوت در ۹۰ دقیقه و به شکلی افراطی‌تر بدون حتی یک‌بار رساندن سالم توپ به باکس الهلال در نیمه اول. دلیل: احتمالا استفاده ناگهانی از آرایش ۴۵۱ و شرح وظایفی که برای بازیکنان فعلی شهرخودرو تازگی داشت.