آیا آمار پخش زنده تلویزیونی لیگ قابل اعتماد است؟

سامان افزا - متریکا ۱۳۹۸/۱۲/۰۲

آیا آمار پخش زنده تلویزیونی لیگ قابل اعتماد است؟

هفته گذشته آماری در پخش زنده دیدار استقلال برابر سپیدرود منتشر شد که سروصدای زیادی به پا کرد. عمده انتقادات مربوط به اعلام دو موقعیت خطرناک برای آبی‌پوشان بود؛ آن هم دیداری که استقلالی‌ها برای 3 بار موفق به گلزنی شده بودند و موقعیت‌های گلزنی متعددی را هم خلق کردند. معمولا اختلافات جزیی قابل پذیرشی در انتشار آمارهای منابع معتبر وجود دارد اما بررسی‌های متریکا نشان می‌دهد که در آمار پخش زنده بازی‌های لیگ، علاوه بر تعداد موقعیت‌ها، اختلافات در سایر موارد نیز فراتر از آن است که بتوان از آن چشم‌پوشی کرد.

معمولا فاکتوری که از عملکرد هجومی تیم‌ها در آمار بازی‌ها ارائه می‌شود تعداد شوت است؛ آیتمی که تعریفی مشخص‌ دارد و سلیقه شخصی کمتری در شمارش آن نقش دارد. به نظر می‌رسد طراحی اولیه فرم آماری و استفاده از تعداد موقعیت خطرناک در کنار شوت و شوت در چارچوب، با شناخت درستی از داده آماری صورت نگرفته و بر مبنای دانش نبوده‌ است. در بررسی صورت‌ گرفته در دو بازی استقلال و پرسپولیس در هفته بیست و سوم، تفاوت‌های عجیبی را هم در ارائه آمار شوت می‌بینیم. در بازی استقلال برابر سپیدرود، آبی‌پوشان مجموعا 21 بار تصمیم به شوت‌زنی گرفتند که از این بین 7 شوت در دقایق 8، 9، 13، 58، 65، 71 و 77 در چارچوب جای داشت. اما طبق اطلاعات تلویزیون، ما دیداری را تماشا کردیم که تیم برنده 11 شوت زد و فقط 4 شوت به سمت چارچوب بود! یا در مثالی جالب‌تر تعداد شوت‌های در چارچوب پرسپولیس بیش از واقعیت شمارش شده و به جای 7 شوت، 10 شوت در چارچوب برای مخاطبین به نمایش درآمده است!

یکی از آمارهایی که در پخش زنده برای مخاطبان نمایش داده می‌شود، میزان تملک توپ است. محاسبه میزان در اختیار داشتن توپ و انتشار آنلاین آن، معمولا در صورتی قابل استناد خواهد بود که صداوسیما با یک شرکت معتبر تهیه دیتا طرف قرارداد باشد و یا این‌که تعدادی اپراتور آموزش دیده در زمان پخش، این میزان را برای ارائه در تلویزیون محاسبه کنند. برخلاف تلویزیون‌های بین‌المللی که معمولا مرجع آمار (شرکت‌های اوپتا، پروزون و ...) حین ارائه آن به مخاطب معرفی می‌شود، اطلاعات آماری بدون منبع در پخش زنده داخلی نشان می‌دهد این اطلاعات از روش رایج تهیه نشده است. حالت دیگر استفاده از اپراتوهای آموزش دیده است اما از صدا و سیما که قدمی برای بهبود در زمینه‌هایی مثل تصویربرداری و کارگردانی برنمی‌دارد، باورپذیر نیست که تلاشی برای استانداردسازی و آموزش به اپراتورهای تهیه دیتا کند.

مطالعه آمار مالکیت‌هایی که تلویزیون منتشر کرده نشان‌گر اشتباهات در این آیتم است؛ استقلال در دیدار این هفته بیش از 62% از زمان مفید بازی، توپ را در اختیار داشت اما طبق جدول آماری شبکه سه، این مقدار 57% بوده یا در دیدار پرسپولیس درحالی مالکیت 55% برای سرخ‌پوشان منتشر شده که میزان واقعی کمتر از 53% است. به نظر می‌رسد این آمار یا از روش درستی محاسبه نشده یا اساسا جدیتی در ارائه آن وجود ندارد. در اینفوگرافیکی که در این صفحه می‌بینیم، تنها به نمایش اختلافات فاحش در چند آیتم مهم اکتفا شده‌است و به‌دلیل از حوصله خارج بودن، به سایر آمارهای نادرست اشاره نشده‌ است.

منتشر نکردن آمار، بهتر از ارائه اشتباه آن است و شاید بهتر باشد صدا و سیما تا زمان پیدا کردن منابعی برای دست‌یابی به آمار صحیح، تنها به پخش زنده بازی‌ها اکتفا کند. آمار و ارقام در فوتبال روز دنیا، معیار مهمی برای علاقه‌مندان جهت کسب اطلاعات فنی از هر بازی است و انتشار اطلاعات نادرست از بازی‌های لیگ برتر نتیجه‌ای جز بدبین‌ کردن مخاطب تلویزیون و از بین بردن اعتماد آن‌ها نسبت به این آمار ندارد.