پاسخ به چند سوال مهم در مورد تیم ملی فوتبال ایران در جام ملت‌های 2019

احمدرضا تدریسی - متریکا ۱۳۹۷/۱۰/۳۰

متریکا؛ مرجع آماری و فنی فوتبال ایران

سوال 1:‌ نمایش تیم ملی در دو بازی اول دور گروهی برابر یمن و ویتنام، چقدر باید ما را امیدوار کند؟

پاسخ:‌ ایران در 2 بازی اول خود، نمایش هجومی و مطمئنی ارائه داد. اما نباید فراموش کنیم که این 2 مسابقه از دور گروهی بود، و تفاوت سطح زیادی بین تیم ملی و دو تیم یمن و ویتنام وجود داشت. نتیجه‌گیری برای ادامه تورنمنت تنها بر اساس عملکرد ایران در این 2 بازی امکان‌پذیر نیست، و نمی‌شود خیلی به خاطر آن 2 برد، امید کاذب ایجاد کرد.

سوال 2: آیا نمایش تیم ملی برابر عراق باید ما را نگران کند؟

پاسخ:‌ خیر، الزامی برای نگرانی بیش از اندازه به خاطر این بازی وجود ندارد. ایران می‌دانست یک تساوی برای صدرنشینی کافیست، و به نظر می‌رسد نگاه کی‌روش به نیمه دوم این مسابقه،‌ مانند یک مسابقه تدارکاتی برای بازی‌های احتمالی نیمه‌نهایی و فینال بود. ایران در دو مرحله آخر، می‌تواند به تیم‌هایی برسد که از نظر سطح کیفی، فاصله چندانی با آن‌ها نخواهد داشت. این گمانه‌زنی مطرح است که ایران احتمالا جلوی چنین تیم‌هایی فوتبال بسته‌تری ارائه خواهد داد، و به نظر در نیمه دوم برابر عراق، این استراتژی احتمالی تست شد.

سوال 3: پس نکته نگران‌کننده‌ای در مورد تیم ملی وجود ندارد؟

پاسخ: چرا. نمی‌توان انتظار داشت که ایران هیچ فرصت گلزنی‌ای به حریفان خود ندهد. اما مساله به چشم آمده این است که ایران در هر بازی، یک موقعیت گلزنی مهم به حریف خود داده. یمن یک ضد حمله خطرناک داشت که اشتباه مجید حسینی در آن،‌ در نیمکت‌نشینی‌اش نقش ایفا کرد. برابر ویتنام، خط دفاع یک لحظه غفلت عجیبی مرتکب شد و ویتنام یک موقعیت تک به تک بدست آورد. در بازی سوم برابر عراق نیز، یک لحظه در تجمع محوطه جریمه، بازیکن عراقی یک ضربه سر خطرناک زد که با واکنش عالی بیرانوند مهار شد. تکرار این اتفاق در هر بازی می‌تواند برای ادامه کار کمی ما را نگران کند.

سوال 4: آیا تیم ملی در بازی برابر عراق،‌ به سبک بازی خود در جام جهانی بازگشت؟

پاسخ: جواب منفی است. تیم ملی در نیمه اول توپ را بیشتر از عراق در اختیار داشت و بازی را با حفظ توپ کنترل کرد (مالکیت توپ 55 درصدی با استناد به آمار متریکا). در نیمه دوم تیم ملی با کمتر کردن مالکیت توپ نسبت به حریف و کنترل بیشتر فضا،‌ شباهت‌هایی به تیم جام جهانی پیدا کرد. اما این شباهت‌ها زیاد نبود. مدل دفاع کردن تیم ملی فرق می‌کرد، و خط هافبک ایران پرسینگ را از مناطق میانی زمین انجام می‌داد. در واقع عقب‌نشینی ایران در زمین مانند جام جهانی خیلی افراطی نبود.

سوال 5: آیا ایران در نیمه دوم و اجرای پلن واکنش‌گرایانه خود موفق بود؟

پاسخ: تیم ملی در کنترل حریف تقریبا موفق بود. اما مساله مهم‌تر، ناتوانی ایران در طراحی ضد حملات خطرناک است. این یکی از نقاط ضعف ایران در جام جهانی هم به شمار می‌رفت، و حداقل انتظار این است که برابر حریفان آسیایی،‌ ایران بتواند در ضد حملات بسیار زهردار تر از این باشد. موفقیت با این سبک بازی در برابر غول‌های آسیایی،‌ نیاز به کیفیت بالاتری در این امر دارد.

سوال 6: آیا تیم ملی اتکای زیادی به پرتاب اوت در بازی برابر عراق داشت؟

پاسخ: جواب مثبت است. با استناد به آمار متریکا، تیم ملی در بازی برابر عراق 5 پاس کلیدی داشت، که 2 تای آن‌ها در پرتاب‌های اوت اتفاق افتاد. تنها موقعیت جدی ایران برابر عراق در جریان بازی، ضربه سر سردار آزمون بود، و تیم ملی اتکای زیادی به پرتاب اوت نشان داد. در واقع احتمالا چیزی که بیننده را کمی آزار داده، عدم مشاهده برنامه مشخصی دیگر برای حمله کردن است، و این نقد را می‌توان به عملکرد تیم ملی در این بازی وارد دانست. انتظار از تیم ملی این است که بتواند برابر حریفی آسیایی مانند عراق، در حمله خطرناک‌تر باشد و بتواند از راه‌های مختلفی دروازه حریف را تهدید کند.

سوال 7: آیا اساسا می‌توان به یک تیم فوتبال به خاطر استفاده از پرتاب اوت برای خلق موقعیت گل‌زنی ایراد گرفت؟

پاسخ: استفاده از پرتاب اوت در فوتبال هیچ ایرادی ندارد، و یک حربه تاکتیکی برای ضربه زدن به حریفان محسوب می‌شود. تنها مساله این است که اگر یک تیم برنامه‌های هجومی دیگری نداشته باشد، و اتکای بیش از اندازه‌ای به پرتاب اوت نشان دهد، می‌تواند هم برای حریفش به یک الگوی قابل پیش‌بینی تبدیل شود،‌ و هم در چشم تماشاگر جذابیتش را از دست بدهد.

سوال 8: آیا پرتاب اوت تنها تاکتیک هجومی ایران برای حمله کردن است؟

پاسخ: خیر. ایران اتفاقا در 2 بازی اول خود با حضور اشکان دژاگه در ترکیب اصلی، تنوع تاکتیکی بسیار زیادی در حملات خود نشان داد. ایران از روش‌های مختلف،‌ و استفاده از کانال‌های کناری و مرکزی، و حتی استفاده همزمان از توپ‌های کوتاه و بلند، به شکل‌های مختلفی روی دروازه حریف موقعیت خلق می‌کرد. و اگر 7 گلی که ایران به ثمر رسانده را مرور کنید، تنوع موجود در شکل به ثمر رسیدن گل‌ها کاملا به چشم خواهد آمد. در ادامه تورنمنت نیز احتمال زیاد این تنوع تاکتیکی را خواهیم دید.

سوال 9: آیا ترکیب اصلی ایران به طور کلی قابل پیش‌بینی است؟

پاسخ: جواب منفی است. کی‌روش در این تورنمنت و جام جهانی 2018 نشان داد که همواره سعی می‌کند با اعمال تغییرات مختلف،‌ کار حریفان را برای آنالیز ایران و رسیدن به یک فرمول درست برای مقابله با تیم ملی سخت می‌کند. این روند در جام 2019 نیز ادامه دارد و احتمالا هر مسابقه، شاهد حداقل یک یا دو سورپرایز در ترکیب اصلی خواهیم بود.

سوال 10: آیا حربه تغییرات مداوم در ترکیب اصلی، فقط برای جلوگیری از آنالیز ایران است؟

پاسخ: جواب باز هم منفی است. جدا از این بحث‌ها و مساله کنترل انرژی و مدیریت خستگی بازیکنان، به نظر می‌رسد تغییرات در قلب دفاع بیش از اندازه بوده. احتمالا کی‌روش هنوز به یک زوج قطعی در تیم ملی نرسیده،‌ و لغزش‌های کوچک مدافعان در 3 بازی اول باعث شده تا او مدام،‌ بازیکنانش را تست کند. با رسیدن به زوج اصلی، احتمالا حداقل در قلب دفاع کمتر شاهد این تغییرات خواهیم بود.