چند تیم ایرانی، فوتبال مالکانه بازی می ­کنند؟

احمدرضا تدریسی - متریکا ۱۳۹۶/۱۱/۱۶

چند تیم ایرانی، فوتبال مالکانه بازی می­ کنند؟

با موفقیت خیره کننده پرسپولیسِ برانکو در سه فصل اخیر، ارائه فوتبال مالکانه تبدیل به رویای بسیاری از مربیان لیگ برتری شده. این عقیده از دیرباز وجود داشته که یک تیم قوی با ارائه فوتبال مالکانه، می­ تواند شانس بیشتری برای موفقیت داشته باشد. پرسپولیس با هدایت مربی کروات خود، این نگاه را در لیگ برتر ایران پررنگ­ تر کرد و موفق شد با این فلسفه بازی، یک تیم ایرانی را به سطح تیم­های درجه 1 قاره آسیا برساند. پرسپولیس این روزها علاوه بر نتیجه­ گیری، هوادارانش را هم با این سبک بازی به وجد می ­آورد و با خلق موقعیت­ های بسیار و داشتن بهترین خط حمله لیگ، جذابیت ویژه ­ای را به مسابقه­ هایش هدیه می ­دهد.

علاقه داشتن به این فلسفه بازی یک مساله، و توانایی پیاده کردن آن در زمین مسابقه یک مساله کاملا متفاوت است. براساس دیتای ثبت شده در متریکا، 5 تیم برتر لیگ برتر با بیشترین درصد مالکیت توپ به ازای هر بازی، در اینفوگرافیک بالا ارائه شده است.

تنها سه تیم پرسپولیس، استقلال و سپاهان با یک ثبات قابل توجه، در کل فصل موفق شده ­اند تا فوتبالی مالکانه را در زمین بازی به حریفان دیکته کنند. این سه تیم به حدی فلسفه خود را باور دارند که آمارشان در شاخص­ های مرتبط دیگر هم همین رتبه بندی را نسبت به سایر تیم­های لیگ دارد. در آمار ثبت شده متریکا، هر سه تیم به همین ترتیب، رتبه­ های اول تا سوم تعداد پاس و دقت پاس را در اختیار دارند که نشان از تاکید ویژه آن­ها روی اجرای فلسفه مالکانه است. حال چرا فقط این سه تیم توانسته­ اند ایده فوتبال مالکانه را در زمین بازی به طرز مطلوبی اجرا کنند؟

احتمالا بارزترین نکته مشترک بین هر سه تیم، حضور یک سرمربی بزرگ خارجی است. از موفقیت­های پرسپولیس با برانکو حرف زدیم. در آن­ سوی پایتخت، شفر آلمانی هم استقلال را در قعر جدول تحویل گرفت و موفق شد در طی یک نیم فصل، استقلال را به یک تیم جذاب و تهاجمی تبدیل کند که این روزها حتی اگر بازی­اش را نبرد، هواداران آبی را راضی می ­کند. روند بالا رفتن استقلال در جدول هم به طور محسوسی مثبت بوده و این انتظار می­ رود تا در پایان فصل، شفر بتواند با فوتبال مالکانه ­اش، استقلال را به جمع سه تیم اول جدول برساند. تنها سپاهان با کرانچار در این فصل نتوانست با این شیوه بازی، نتایج مناسبی بگیرد. دلایل مختلفی برای این ناکامی می­تواند وجود داشته باشد که در مطلبی دیگر به طور جامع­تر بررسی خواهیم کرد. نباید فراموش کنیم که کرانچار با همین فلسفه بازی، سابقه قهرمانی در لیگ برتر را دارد.

اما چرا مربیان ایرانی نمی­ توانند؟ شاید نکته این باشد که حتی هر مربی خارجی هم نمی­ تواند به راحتی به این دستاورد برسد. فراموش نکنیم که برانکو، شفر و کرانچار هر سه مربیان بزرگ و با تجربه ­ای هستند که سابقه حضور در جام جهانی را در کارنامه خود دارند. اگر امروز برانکو می ­تواند مهره­ های خلاق خود مانند مسلمان، احمدزاده و امیری را به بالاترین سطح فوتبالشان برساند، در گذشته ستاره­ هایی مانند مودریچ، راکیتیچ و کواچیچ را هم در کشور کرواسی هدایت کرده که در ادامه دوران حرفه­ ای خود، به رئال و بارسا رسیده ­اند.

داشتن بیش از 58 درصد مالکیت توپ در 21 هفته، یک اتفاق نیست. حاصل دانش و تجربه بالای مربیانی است که که در اروپا دوره ­های آموزشی مربیگری خود را گذرانده­اند. مربیانی که در طول حرفه کاری خود، طراحی تمرینات خاص و ویژه برای ارائه فوتبال مالکانه را فرا گرفتند و حالا می ­توانند ایده ذهنی خود را در قالب عملکرد مهره­هایشان، درون زمین نمایش دهند. عملکرد یک تیم در زمین مسابقه، مجموعه­ ای از عادت­هایی است که بازیکنان در زمین تمرین پیدا کرده ­اند. و بازیکنان پرسپولیس، استقلال و سپاهان این شانس را داشته ­اند تا عادت­ های مناسب را برای ارائه فوتبال مالکانه در زمین تمرین کسب کنند.

نباید از چند نکته هم صرف نظر کنیم. پرسپولیس و استقلال بیش از نصف بازی­ های خود را در ورزشگاه آزادی انجام می­ دهند که با فاصله زیاد، بهترین چمن ایران را در اختیار دارد. سپاهان هم بازی­ های خانگی خود را در ورزشگاه بازسازی شده نقش جهان انجام می ­دهد که بین ورزشگاه­ های شهرستان­ ها، چمن با کیفیتی دارد. در کنار ورزشگاه، انتظار می­ رود که هر سه تیم، زمین تمرین بهتری هم نسبت به سایر تیم ­های لیگ داشته باشند. یک زمین چمن خوب می­ تواند به هر تیم فوتبالی کمک کند تا راحت­ تر توپ را به گردش در بیاورد. در ایران چقدر برای تهیه زمین­ های چمن با کیفیت هزینه می­ شود؟

واقعیت دیگر هم این است که هر سه تیم، جزو ثروت­مندترین تیم­ های داخلی هستند و می­ توانند بهترین مهره­ ها را بخرند. یک مربی همیشه فلسفه بازی­ اش را بر اساس ابزاری که در اختیار دارد تعیین می­ کند و نمی­ توان از تمام تیم­ ها انتظار داشت که فوتبالی مالکانه را ارائه کنند. چسباندن برچسب اخلاقی "ضد فوتبال" به یک فلسفه بازی تقریبا بی معنیست. مربیان پول می­ گیرند تا نتیجه کسب کنند، و ممکن است یک مربی با داشتن مهره­ های لازم، بتواند با فوتبالی ری اکتیو یا واکنش­گرا هم به نتیجه دلخواه خود برسد. ممکن است 13 تیم دیگر لیگ که کمتر از 53 درصد مالکیت توپ به ازای هر بازی را ثبت کرده ­اند، تعامدا به دنبال ارائه فوتبال واکنش­گرا و دفاعی بوده و این راه را برای رسیدن به هدف خود انتخاب کرده باشند. از طرفی دیگر، ممکن است برای ارائه فوتبال مالکانه و کنش­گرا تلاش کرده باشند، اما موفق نشده ­اند آمار خود را به حد معنی داری برسانند.

کنش­گرا، یا واکنش­گرا، در نهایت مساله این است: آیا مربیان ایرانی آموزش­ های لازم را برای پیاده سازی ایده­ هایشان می­ بینند؟ به نظر، آمار پاسخ روشنی برای این سوال دارد ...